voormalige Cineac-bioscoop (1934)

Recht tegenover het Tuschinski theater staat een voormalige bioscoop van een geheel ander karakter. Stond in Tuschinski de "droomwereld van het luxueuze leven" centraal, in de Cineac, Reguliersbreestraat 31, ging het vooral om de realiteit van het actuele nieuws. De naam Cineac is afgeleid van "cinema" en "actualité". In de Cineac vertoonde het Handelsblad korte doorlopende filmjournaals. De bezoekers konden op elk gewenst moment de bioscoop betreden of verlaten. Het gebouw werd ontworpen door architect J. Duiker, bekend van onder meer het sanatorium Zonnestraal (1927) in Hilversum en de Openluchtschool (1929/30) aan de Cliostraat in Amsterdam. Het is gebouwd in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid of het Nieuwe Bouwen en uitgevoerd in glas en staal. Omwille van het optimaal benutten van de beschikbare ruimte werd de zaal diagonaal geplaatst. Opmerkelijk is de van de rooilijn teruggeplaatste ingangspartij; de kolom op de hoek van de Reguliersbreestraat en Regulierssteeg is onderdeel van het dragende staalskelet. Onder de luifel in de steeg kon men zich opstellen voor kaartjes, die gekocht konden worden bij een op de straat opgestelde verrijdbare kassa. Het belang van de hoek werd nog extra benadrukt door de stalen constructie met lichtreclame op het dak.

De zaal had een paraboolvormige doorsnede, waartoe gebruik was gemaakt van een bijzondere schaaldakconstructie. Voor maximaal zicht op het doek waren een theatersgewijs oplopende vloer en een balkon aangebracht. De filmprojectoren op de eerste verdieping waren vanaf de straat zichtbaar. In 1980 werd het hoge diagonaal geplaatste stalen staketsel met lichtreclame van het dak van het gebouw verwijderd. Hiermee verloor de Cineac niet alleen een middel tot advertentie, maar tevens een belangrijk architectonisch en functioneel onderdeel van de totale compositie.

Het gebouw deed de laatste jaren dienst als "riksbioscoop", maar moest nodig worden opgeknapt. Het was moeilijk te onderhouden als gevolg van een reeks constructieve gebreken. Een van die gebreken was het ophangsysteem van de gevelplaten. Bij de in 1994/96 uitgevoerde verbouwing/restauratie werd het vervangen door een ander systeem, waardoor de gevelplaten ietsverder van het staalskelet zijn verwijderd en er tussen de platen meer ruimte voor ventilatie ontstond. De gevelplaten zijn allemaal vernieuwd, maar hebben nog wel de oorspronkelijke afmetingen. Deingenieuze luifel, die de bezoekersstroom begeleidde werd in gedeelten gedemonteerd en hersteld. Het interieur is zoveel mogelijk gespaard, waarbij de inbouw van vloeren op de balkons reversibel zijn. De Cineac heeft een nieuwe huid, in de oorspronkelijke kleuren geschilderd en is weer voorzien van neonbelijning. Het hoge verticale tekstbord aan de zijde van de Reguliersbreestraat ontbreekt, evenals enkele details. Na de verbouwing werd op 11 november 1996 in de voormalige Cineac restaurant Planet Hollywood geopend, maar inmiddels is het restaurant weer gesloten.

Bron: bureau Monumenten & Archeologie, Amsterdam