Voormalige Brandweerkazerne (1889/90)

Aan het eind van de De Ruijterkade 149-150 ligt de door assistent-stadsarchitect W. Springer ontworpen brandweerkazerne uit 1889/90. De bouw van de kazerne, 'de Hoofdwacht in sectie III', was een direct gevolg van de uitbreiding van de taken sinds Amsterdam in 1874 was overgegaan tot de instelling van een professioneel brandweerkorps.

Het vrijstaand gelegen gebouw bestaat uit een middendeel, geflankeerd door twee dwars daarop geplaatste bouwdelen en is hoofdzakelijk uitgevoerd in meerkleurige baksteen. Het is vormgegeven in eclectische stijl met aan de renaissance en Middeleeuwen - gekanteelde ‘arkeltorentjes’ en burchtachtige torenbeëindigingen van de hoekrisalieten - ontleende motieven. De bewerkte sluitstenen boven de grote rondboogopeningen op de begane grond zijn voorzien van de attributen van de brandweerman en een salamander, als symbool van het vuur.

Rechts van de hoofdingang op de begane grond lagen de bedrijfsmatige ruimten: een seinkamer en een grote remise voor de spuitwagens met daarachter een paardenstal. Achter de stal een uitgebouwde smederij, geflankeerd door twee ‘slangentorens - voor het uithangen en drogen van de brandslangen - over de gehele hoogte van het gebouw. Hiertussen bevond zich het ‘klimhuis’, bestemd als oefenruimte voor de spuitgasten.

Het gedeelte links bevatte een wachtkamer voor de manschappen en een ‘cantine’ met daarachter de woning van de kantinehouder. Op de eerste verdieping boven de hoofdingang bevond zich het ‘dienstbureau’. In de linkervleugel lagen de woningen van de hoofdbrandmeester en van de brandmeester met aparte ingangen in de zijgevel. Boven de remise lagen twee slaapzalen voor de dienstdoende ‘brandwachts’ met daarachter een bad- en wasgelegenheid. De tweede verdieping was op vergelijkbare wijze ingedeeld.

In de periode 1905/08 werd de kazerne uitgebreid met een smederij met kolenbergplaats en extra slaapvertrekken aan de achterzijde, in 1911 gevolgd door de bouw van een materialenbergplaats aan de zijde van de De Ruijterkade. Sinds het vertrek van de brandweer in 1973 naar een nieuwe locatie is de voormalige kazerne in gebruik als woon- en atelierruimte.

Het pand behoort tot de rijksmonumenten.

Bron: bureau Monumenten & Archeologie, gemeente Amsterdam.