Venetiaehofje (1650)

Het protestantse Venetiaehofje aan de Elandsstraat 104-142 is gesticht in 1650 door een Amsterdamse koopman, Jacob Stoffels. Toen de stichter in 1671 overleed, gaf hij een belangrijke som aan het hofje. Het is een voorbeeld van een hofje dat niet genoemd is naar de stichter: Stoffels was rijk geworden door handel op Venetië en noemde zijn hofje naar de lagunestad. Bij de stichting had het hofje 13 woningen voor “arme weduwen en bejaarde vrijsters” van protestantse gezindte. Het hofje nam na 1685 Franse Hugenoten op.

De regent Gerardt van Maarloop breidde het hofje in 1709 met 17 woningen uit. Sindsdien werd het hofje ook wel het Maarloopshofje genoemd.

In 1904 werd het hofje vergroot met een uit twee verdiepingen bestaand achtergebouw zodat het sindsdien uit vier vleugels bestaat: twee 17de eeuwse rijen hofjeswoningen (de west- en zuidvleugel), een vleugel uit 1709 (de oostvleugel) en de achtervleugel uit 1904 aan de Lauriergrachtzijde (waar overigens nog een achteruitgang is, bij Lauriergracht 67, de vroegere Hoedenmakersgang).

De achtervleugel heeft een regentenkamer uit 1904. Het hofje bezit een prachtige 17de eeuwse archiefkist. De oude west- en zuidvleugel zijn dus het oudst en ook het fraaist. De laagbouw bestaat uit slechts een begane grond en een zolderkap. De lage deuren in twee delen zijn nog origineel.

In het midden van de binnentuin staat een oude straatlantaarn: een lantaarnpaal model 1883 met Ritter-lantaarn. Op de 18de eeuwse vleugel hangt de spreuk "Liefde is het fundament". Boven de uitgang van het achtergebouw staat de spreuk "Gedenkt uwen uitgang: Memento Mori". Op het hofje hing vroeger een oud bordje: "Uitkloppen van kleeden en matten verboden. De regenten". Helaas is dit aardige bordje verdwenen.

Het hofje is in 1957 gerestaureerd.

Bron: bureau Monumenten & Archeologie, Amsterdam